Το μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων Ελαιουργείον σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, εορτάζοντας τα δεκαπέντε χρόνια δράσεων του μουσείου και τιμώντας τη μνήμη και το έργο του φιλέλληνα πρωτοπόρου μοσχοβίτη καλλιτέχνη Andrei Filippov (1959-2022), διοργανώνει και παρουσιάζει την έκθεση σύγχρονης τέχνης «Μυστικός Δείπνος» στον Βενετσιάνικο ναό του Αγίου Ρόκκου, στα Χανιά.
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν σήμερα, Σάββατο, 8 Απριλίου, στις 20:30.
Την έκθεση επιμελούνται η διευθύντρια του μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης κυρία Μαρία Μαραγκού και ο διευθυντής του μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Χανίων Ελαιουργείον κ. Ιωάννης Ν. Αρχοντάκης.
Στην τελετή των εγκαινίων θα αναφερθούν στη μνήμη και το έργο του Andrei Filippov ο διευθυντής της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης Δρ Κωνσταντίνος Ζορμπάς, ο καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης Δρ Κωνσταντίνος Πρώιμος, o πρόεδρος της Λαϊκής Βιβλιοθήκης Παλαιών Ρουμάτων κ. Εμμανουήλ Μπομπολάκης, η πρόεδρος του Stella Art Foundation κυρία Stella Kesaeva και η ιστορικός της Τέχνης κυρία Εμμανουέλα Λαρεντζάκη.
Η επιμελήτρια κ. Μαρία Μαραγκού σημειώνει: «Θα πρέπει να προσθέσουμε, ώστε να γίνει κατανοητή στην ανάγνωσή μας η δουλειά του Andrei Filippov, δύο τεράστιες φιλοσοφικές και ιδεολογικές κατευθύνσεις που συνυπάρχουν στον ίδιο τον καλλιτέχνη και μοιραία εμπλέκονται στη δουλειά του. Την Χριστιανική Ορθοδοξία και τον Κομμουνισμό. Σας μοιάζει παράδοξο; Και όμως, στην ψυχή και τη δουλειά του Filippov, αποτελούν σώμα αδιαίρετο και ομοούσιο. Το έργο-εγκατάσταση «Μυστικός Δείπνος» του Filippov, στον χώρο του Αγίου Ρόκκου Χανίων, φτάνει σε μια επίκαιρη στιγμή. Μας υπενθυμίζει ότι ο θάνατος ενός καλού καλλιτέχνη είναι τυπικός, όχι ουσιαστικός. Το έργο του υπάρχει, παραμένει ζωντανό και ομνύει στα Άγια Πάθη που ο ίδιος ως Χριστιανός Ορθόδοξος λάτρεψε με τη σιγουριά της Ανάστασης».
Η έκθεση παρουσιάζεται σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης – Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, τον δήμο Πλατανιά, την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης, τη Λαϊκή Βιβλιοθήκη Παλαιών Ρουμάτων, το Stella Art Foundation, την Αίθουσα Τέχνης Match More και συμμετέχει στο εικαστικό πρόγραμμα ΧΑΝΙaRT-2023.
Η έκθεση συνοδεύεται από έγχρωμο δίγλωσσο τρίπτυχο φυλλάδιο (ελληνικά, αγγλικά) στο οποίο παρουσιάζονται κείμενα τεκμηρίωσης, αναλύσεις και σχόλια των επιμελητών για το έργο και τη ζωή του Andrei Filippov.
Η έκθεση θα παρουσιάζεται στο Βενετσιάνικο ναό του Αγίου Ρόκκου (Δασκαλογιάννη 48 και Πλατεία 1821, Σπλάντζια, Παλιά Πόλη, Χανιά, Κρήτη) από 8 έως 24 Απριλίου, καθημερινά τις ώρες 20:00-23:00 (κλειστά 15 και 16.4.2023), με ελεύθερη είσοδο.
Ο Andrei Filippov (20.04.1959 – 12.07.2022) γεννήθηκε στην Kamchatka της Ρωσίας (το χωριό του Λένιν!) και ήταν ένας από τους αξιολογότερους εκπροσώπους της σχολής των Εννοιοκρατιστών (Κονσεπτουαλιστών) της Μόσχας. Σπούδασε στη σχολή Παραγωγής του Θεάτρου Τέχνης στη ρωσική πρωτεύουσα, πραγματοποίησε πρωτοποριακές εικαστικές εκθέσεις και έλαβε μέρος στις δράσεις της Μοσχοβίτικης Ομάδας Apt-Art με χρήση κατοικιών και διαμερισμάτων για την παρουσίαση της μη-θεσμικής σοβιετικής τέχνης. Με την άφιξη της περεστρόικα, το 1987, δραστηριοποιήθηκε, ως ιδρυτικό μέλος, στη Ρωσική Λέσχη των Πρωτοπόρων (Club of Avant-Gardists) παρουσιάζοντας έργα με διεθνή εμβέλεια. Από το 2008 συμμετείχε στην εννοιολογική καλλιτεχνική ομάδα Kupidon και τо 2015 του απονεμήθηκε το Βραβείο Καντίνσκι, ύψιστη επιβράβευση για την προσφορά του στη ρώσικη σύγχρονη τέχνη. Η δραστηριότητα του Andrei Filippov περιλάμβανε εκθέσεις στη Μόσχα, στο Άμστερνταμ, στη Κωνσταντινούπολη, στο Βερολίνο, στη Βαρσοβία, στη Φραγκφούρτη, στη Ρώμη, στο Λονδίνο, στη Μαδρίτη και στο Παρίσι όπου το έργο του «Μυστικός Δείπνος» προστέθηκε στις μόνιμες συλλογές του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Ζωρζ Πομπιντού.
Το έργο του Andrei Filippov «Μυστικός Δείπνος», που παρουσιάστηκε το 1989 στην Ιταλία, προκάλεσε πολλαπλές συζητήσεις και έκανε το όνομά του παγκόσμια γνωστό στον καλλιτεχνικό χώρο. Ο «Μυστικός Δείπνος» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2012, από το μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων Ελαιουργείον, στο πλαίσιο του εικαστικού προγράμματος XANIaRT, στο πρώην Δημοτικό Σχολείο Παλαιών Ρουμάτων του Δήμου Πλατανιά, σε συνδιοργάνωση με τη Λαϊκή Βιβλιοθήκη του χωριού. Το έργο δωρίθηκε από τον Andrei Filippov και ανήκει στις μόνιμες συλλογές του μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Χανίων Ελαιουργείον.
Ο Βενετσιάνικος ναός του Αγίου Ρόκκου σώζεται σε καλή κατάσταση στη βορειοδυτική γωνία της Πλατείας 1821, στη Σπλάντζια της Παλιάς Πόλης των Χανίων, κοντά στο σημερινό ορθόδοξο Ναό του Αγίου Νικολάου. Αποτελείται από δύο διαφορετικής μορφής καμαροσκέπαστα κλίτη από τα οποία το αρχαιότερο ήταν το βόρειο, μια απλή κατασκευή χωρίς κανένα διάκοσμο.
Αντίθετα, το νότιο κλίτος έχει κτιστεί εξ’ ολοκλήρου από λαξευτή τοιχοποιία, σύμφωνα με τις αρχιτεκτονικές αντιλήψεις του Βενετσιάνικου Μανιερισμού. Πρόκειται για κτίσμα με τονισμένους αρμούς στους πεσσούς, που καταλήγει στις στενές του πλευρές σε τριγωνικό αέτωμα, χωρίς καταέτιο γείσο. Η κύρια δυτική όψη, έχει τονισμένο τον κατακόρυφο άξονα με ένα θύρωμα, ένα ορθογώνιο πλαίσιο για επιγραφή και ένα στρογγυλό φεγγίτη.
Στη νότια όψη το κέντρο καταλαμβάνει θύρωμα με τριγωνικό αέτωμα και δυο μεγάλα παράθυρα. Κάτω από το γείσο υπάρχει επιγραφή: «Αφιερωμένο στον Άριστο και Μέγιστο Θεό και στον Θείο Ρόκκο. 1630». Η επιγραφή «D(IVO) ROCCO» (στο Θείο Ρόκκο) υπάρχει και στην πρόσοψη. Ο ναός φαίνεται να κτίστηκε μετά από κάποια επιδημία πανώλης από την οποία, όπως είναι γνωστό, προστάτευε ο Άγιος Ρόκκος.
Πρόσφατα ο ναός συντηρήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων και στο εσωτερικό του πραγματοποιήθηκε ανασκαφή που εμφάνισε τμήματα από τη αρχαία Κυδωνία και μέρος οικισμού από τους Μινωικούς χρόνους. Τα επίπεδα της ανασκαφής είναι ορατά από το εσωτερικό του μνημείου καθώς τμήμα του πατώματός του έχει αντικατασταθεί με υαλοπίνακες.
