Της ΑΡΙΣΤΕΑΣ ΒΑΜΒΑΚΑ*
Μετά από δύο χρόνια οδυνηρής σιωπής, είχαμε τη χαρά να ξανασμίξομε στο Λύκειο των Ελληνίδων την περασμένη Κυριακή για την καθιερωμένη διάλεξη αφιερωμένη στους τρεις Ιεράρχες, που είναι και οι προστάτες του Σωματείου, με ομιλητή τον κ. Κωνσταντίνο Σπανουδάκη, καθηγητή Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και Αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Εύστοχη ήταν η παρατήρηση της Προέδρου του Λυκείου που μας καλωσόρισε, για το ότι ο κ. Σπανουδάκης είναι η αγωνιστική φωνή της πόλης του Ρεθύμνου μέσα στο αγαπητό και πολύτιμο για τον τόπο μας Πανεπιστήμιο και έχει κατορθώσει πολλά, ουσιαστικά και απαραίτητα για την έδρα του στην πόλη μας, αγρυπνώντας, επισημαίνοντας τις καίριες στιγμές και ξεπερνώντας μ’ επιτυχία δύσκολες καταστάσεις. Του χρωστάμε, ως Ρεθεμνιώτες, πολλά.
Η κ. Μάγδα Μυσιρλή, μέλος του Δ.Σ. του Λυκείου και Ειδική Γραμματέας του, διάβασε το βιογραφικό σημείωμα του ομιλητή δίνοντας μια εικόνα για τη ζωή και το έργο του κι ακολούθησε η ομιλία με θέμα «Οι τρεις Ιεράρχες και η Εποχή τους».
Ήταν ένα θέμα πραγματικά ασυνήθιστο και ενδιαφέρον, μια και αναφέρεται σε μια θυελλώδη κυριολεκτικά εποχή δηλαδή τον 4ο μετά Χριστόν αιώνα, κατά τον οποίο οι πολιτικές και θρησκευτικές ανακατατάξεις έφθασαν σε αποκορύφωμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και που τα αποτελέσματά του καθόρισαν την ιστορική και θρησκευτική εξέλιξη Μέσης Ανατολής και Δύσης με επίκεντρο, όσον αφορά την θρησκεία κυρίως, τον Ελληνισμό. Ήταν η εποχή κατά την οποία καθορίστηκε το Δόγμα του Χριστιανισμού και το Ιδεολογικό του Υπόβαθρο.
Ο Βασίλειος ο Μέγας και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος (Ναζιανζηνός), έχοντας σπουδάσει στην Ακαδημία Αθηνών άμβλυναν αυτήν τη διαμάχη κατά του Ελληνικού Πνεύματος με την επιμονή τους να συμπεριλαμβάνουν στην Παιδεία της εποχής, τον Πλάτωνα και άλλους Έλληνες συγγραφείς, διότι τους θεωρούσαν και δήλωναν εμφατικά ότι είναι ωφέλιμοι για την διάπλαση του χαρακτήρα των νέων. Σε αυτό επέμειναν σταθερά και κατόρθωσαν να υποκαταστήσουν τους «Απολογητές», οι οποίοι ήταν κάθετα εναντίον κάθε Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας – Γνώσης -Φιλοσοφίας κ.τ.λ. Ήταν τότε που το όνομα «Έλλην» κατάντησε συνώνυμο με την έννοια του «ειδωλολάτρη», πράγμα που αποτελούσε σοβαρό ψόγο για την εποχή εκείνη. Κι είναι αυτός ο λόγος που οι Έλληνες του Βυζαντίου για να διαφοροποιηθούν και να επιβιώσουν δηλώνοντας την Χριστιανική τους πίστη, υιοθέτησαν την λέξη «Ρωμιός». Το «Έλλην» επανήλθε δριμύτερο με την αφύπνιση της Εθνικής συνείδησης κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και μετά.
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ήταν ο μεγάλος ρήτορας με την επίσης μεγάλη μόρφωση και δράση.
Ο Βασίλειος ο Μέγας πολυγραφότατος, διέθεσε την τεράστια περιουσία του στην φιλανθρωπία και ίδρυσε την «Βασιλειάδα» της οποίας το χαρακτηριστικό εκτός της κάλυψης βασικών αναγκών των απόρων και δυστυχών συνανθρώπων του με συσσίτια, νοσοκομείο κ.τ.λ. ήταν και η παροχή γνώσης κι εκπαίδευσης, με τα σχολεία διδασκαλίας τεχνών κάθε είδους, ώστε οι αναξιοπαθούντες μαθητές να είναι σε θέση να βρίσκουν εργασία και να γίνονται αυτοδύναμοι πολίτες.
Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος (Ναζιανζηνός), επίσης πολυγραφότατος, έργα του οποίου μεταφράστηκαν στα Συριακά, Αραβικά, Αιθιοπικά, Κοπτικά κ.τ.λ., διέθεσε τη μεγάλη του περιουσία για τον συνάνθρωπο, μια και την εποχή εκείνη η ανέχεια ήταν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Σε αυτό το σημείο, ο ομιλητής, μας παρέθεσε ένα απόσπασμα από το ποίημα του Γρηγορίου «Περί ανθρωπίνης φύσεως», που μας συγκίνησε. Απηχώντας τον «Φαίδρο» του Πλάτωνα ξεκινά με μια υπέροχη περιγραφή της φύσης που τον περιβάλλει και κατόπιν αφήνεται στους φιλοσοφικούς του στοχασμούς. Μεταξύ άλλων λέει: «…Τις γενόμην, τις δ’ειμί, τι δ’έσσομαι;…», δηλαδή «… Ποιος ήμουν, ποιος είμαι, τι θα γίνω;…». Ερωτήματα κλασικά και διαχρονικά που απασχολούσαν ακόμα και αυτόν τον μέγιστο των γραμμάτων και της θεολογίας. Χιλιάδες οι στίχοι των ποιημάτων του καθώς και του Μεγάλου Βασιλείου, που δεν έχουν ακόμα εκδοθεί ικανοποιητικά, παρά τις προσπάθειες ξένων και Ελλήνων.
Η εορτή τους καθιερώθηκε στα νεότερα χρόνια από το πρώτο Πανεπιστήμιο της νέας Ελλάδος, το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, που τους ανέδειξε και ως προστάτες της Παιδείας.
Όμως θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω τις δύο Χριστιανικές παραινέσεις που μας ανέφερε ο ομιλητής στα φυλλάδια που διένειμε στο ακροατήριο.
Πρώτον τα λόγια του Χριστού που αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης «…Εντολήν καινήν δίδωμι υμίν, ίνα ΑΓΑΠΑΤΕ ΑΛΛΗΛΟΥΣ».
Δεύτερον τα λόγια του Αποστόλου Παύλου σε μία από τις προς Κορινθίους Επιστολές του «…Νυνί δε μένει Πίστις, Ελπίς, Αγάπη, τα τρία ταύτα. Μείζων δε τούτων η ΑΓΑΠΗ…» (Μεγαλύτερη όλων η Αγάπη!!!)
Ευχαριστώ θερμά και το Λύκειο των Ελληνίδων που για ακόμη μια φορά μας θυμίζει αυτά που δεν πρέπει να ξεχνούμε και τον ομιλητή που μας μετέφερε σε μια άγρια εποχή με τον δικό του μειλίχιο τρόπο και που μας συγκίνησε με την αμεσότητα και την απλότητα του λόγου του κοινωνώντας μας ιστορικά και φιλοσοφικά νάματα εξαιρετικής σημασίας για τον νου και την καρδιά μας.
* Η Αριστέα Βαμβακά είναι εκπαιδευτικός και μέλος του Λυκείου των Ελληνίδων Ρεθύμνης
