Προβλήματα οικονομικής ανέχειας στον πληθυσμό της Κρήτης την τελευταία 15ετία

Ημερίδα του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης,της Περιφέρειας Κρήτης, με θέμα «Συνθήκες Διαβίωσης, Αστικοί Θύλακες Αποστέρησης και Καταγραφή Τοπικών Αναγκών στην Κρήτη»,πραγματοποιήθηκε στα Χανιά. Το Παρατηρητήριο συνεργάζεται με το Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας (ΕΚΑΕΚΕ) του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στην ημερίδα συμμετείχαν ενεργά, η Δ/νσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας και οι κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων της Περιφερειακής Ενότητας (Π.Ε.) Χανίων.
Τις εργασίες της ημερίδας άνοιξαν ο Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Χανίων Νικόλαος Καλογερής, και ο Αντιπεριφερειάρχης Κοινωνικής Πολιτικής, Λάμπρος Καμπουράκης,ενώ χαιρετισμό εκ μέρους του Δημάρχου Χανίων Παναγιώτη Σημανδηράκη απηύθυνε η Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, Ελένη Ζερβουδάκη.
Στην διάρκεια της εκδήλωσης επισημάνθηκε η σπουδαιότητα του έργου του Παρατηρητηρίου στη χάραξη πολιτικών κοινωνικής ανάπτυξης για την καταπολέμηση της φτώχειας και την κοινωνική ένταξη στην Περιφέρεια Κρήτης και σε επιμέρους χωρικές ενότητες.
Όπως σημειώνεται σε σχετικό ενημερωτικό δελτίο,σύμφωνα με τα πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat τα οποία παρουσιάστηκαν (1ος ερευνητικός άξονας), την τελευταία 15ετία καταγράφεται σημαντική επιδείνωση στο επίπεδο διαβίωσης στην Ελλάδα και την Κρήτη το οποίο υπολείπεται σημαντικά του αντίστοιχου μέσου όρου των χωρών της ΕΕ-27. Παρά το γεγονός ότι την περίοδο 2015-2019 παρατηρείται σημαντική μείωση του κινδύνου σχετικής φτώχειας (με βάση ένα διαχρονικά σταθερό όριο φτώχειας), αυτή εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά του επιπέδου ευημερίας που παρουσίαζε η χώρα πριν την οικονομική κρίση.
Η πανδημία (covid-19) ανέκοψε επίσης την πτωτική αυτή τάση, οδηγώντας ξανά σε μικρή αύξηση. Αν και ο κίνδυνος φτώχειας στην Κρήτη κυμαίνεται σε χαμηλότερα επίπεδα από το σύνολο της χώρας, η δυνατότητα των νοικοκυριών να καλύψουν με τα διαθέσιμα εισοδήματά τους κρίσιμες για την ευημερία και την κοινωνικότητά τους ανάγκες, είναι πιο περιορισμένη από τον εθνικό μέσο όρο. Για παράδειγμα, η κατανάλωση στην Κρήτη συρρικνώθηκε σημαντικά μεταξύ των ετών 2014 και 2020, περιοριζόμενη όλο και περισσότερο στην κάλυψη βασικών ειδών διατροφής, έναντι της υγείας. Η αδυναμία που παρατηρείται στην ικανότητα των επιδομάτων να μειώσουν τη φτώχεια και την ανισότητα στην Ελλάδα, εντοπίζεται εντονότερη στην Κρήτη, γεγονός που ενισχύει την αναγκαιότητα για περαιτέρω ανάπτυξη των κοινωνικών παροχών σε είδος (εκπαίδευση, παιδική φροντίδα, απασχόληση, φροντίδα ηλικιωμένων κ.α.) και της κοινωνικής επένδυσης στο νησί.
Η κοινωνική γεωγραφία της αποστέρησης ανά Περιφερειακή Ενότητα Κρήτης έδειξε (3ος ερευνητικός άξονας) πως η ΠΕ Χανίων δεν εμφανίζει εκτεταμένες ζώνες αποστέρησης αλλά επιμέρους θύλακες στον ορεινό όγκο της και στις ιστορικές συνοικίες του Κουμ Καπί και της Σπλάτζια. Στις τελευταίες παρατηρείται συνύπαρξη ευάλωτων νοικοκυριών με μια μεσαία τάξη σχετικά εύπορων νοικοκυριών που συγκροτείται ως απότοκο της διαδικασίας τουριστικοποίησης του χώρου αλλοιώνοντας, ωστόσο, την ανθρωπογεωγραφία και την πολιτισμική του ταυτότητα. Εντοπίζονται προβλήματα οικονομικής ανέχειας, αναγκών φροντίδας ηλικιωμένων και πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, κοινωνικής ένταξης ευάλωτων ατόμων και ενεργειακής απόδοσης κτιρίων. Διακρίνεται στο πλαίσιο αυτό, η σημασία των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων κοινοτικής ανάπτυξης για την καταπολέμηση της χωρικής αποστέρησης, τη διατήρηση της πλούσιας ιστορικής κληρονομιάς και ταυτότητας των συνοικιών, την ανάπτυξη ενός δικτύου κοινωνικής φροντίδας με αναβαθμισμένες κοινωνικές υπηρεσίες και το χτίσιμο κοινωνικού κεφαλαίου αλληλεγγύης και συλλογικής δράσης από τα κάτω.
Από τη συμμετοχή των κοινωνικών υπηρεσιών της Π.Ε. Χανίων, καταγράφηκαν ανάγκες περιοχών που σχετίζονται με τη στέγαση, την ενδοοικογενειακή βία, την παραβατικότητα εφήβων, τη δυσκολία προσβασιμότητας σε υπηρεσίες, την ανεργία άνω των 50 ετών, τη χρήση ουσιών, τη γήρανση και ερημοποίηση των αγροτικών περιοχών. Επίσης, την έλλειψη υπηρεσιών για την ψυχική υγεία, τη μοναξιά και την ευαλωτότητα των ηλικιωμένων, την έλλειψη δομών υποστήριξης ΑΜΕΑ και βρεφών, τη χωρική απομόνωση, τη στελέχωση υπηρεσιών και παροχή κινήτρων απασχόλησης σε απομακρυσμένες περιοχές. Σημειώθηκε ιδιαίτερα η απουσία υπηρεσιακών δομών για την υποστήριξη όλων των πληθυσμιακών ομάδων στο νότιο τμήμα της Π.Ε. Χανίων και σε άλλες αγροτικές και απομακρυσμένες παροχές της Κρήτης, οι οποίες έρχονται αντιμέτωπες με πολλαπλές μορφές αποκλεισμού.
Την ημερίδα παρακολούθησαν δια ζώσης και εξ αποστάσεως, θεσμικοί & υπηρεσιακοί εκπρόσωποι της Περιφέρειας και των Δήμων της Π.Ε. Χανίων και άλλων Π.Ε. της Κρήτης, Περιφερειών και αντίστοιχων Παρατηρητηρίων της Ελλάδας, ερευνητικών και άλλων φορέων.
Περισσότερες πληροφορίες μέσω του συνδέσμου του Παρατηρητηρίου: www.socialobservatory.crete.gov.gr